Safranbolu, Batı Karadeniz Bölgesinde, denizden kuş uçumu 65 km. içeride yerleşmiş bir ilçedir. Mülki yönden Karabük İline bağlıdır. İl merkezi ile ilçe merkezi arasında yalnızca 8 km. uzaklık bulunmaktadır. İlçe merkezinin koordinatları, 41° – 16' kuzey enlemi, 32° – 41' doğu boylamıdır.

Safranbolu; Karabük İlinin Merkez, Ovacık, Eflani, Bartın İlinin Ulus ve Kastamonu İlinin Araç İlçesi ile çevrilidir.

İlçeye üç ayrı yönden karayolu bağlantısı bulunmaktadır. İstanbul, Ankara karayolunun Gerede kesiminden ayrılarak Karabük’e gelen 82 km.lik yol buradan devam ederek 8 km. sonra Safranbolu’ya varır. Bu bağlantı şehrin dış dünya ile ana bağlantısıdır.

İlçenin ayrıca doğu yönünde Kastamonu İli ile ve kuzey yönünde Bartın İli ile karayolu bağlantıları bulunmaktadır.

Safranbolu’ya ulaşmamakla birlikte Karabük İl merkezine kadar demiryolu bağlantısı mevcuttur. İlçeye havayolu ile ulaşım ise mümkün değildir.



İlçe, tümüyle engebeli bir coğrafya üzerine yerleşmiştir. İlçenin en alçak noktası 300 metre, en yüksek noktası ise 1750 metredir. Aynı engebeli yapı şehir merkezinde de mevcuttur. Şehrin en alçak noktası 400 metre, en yüksek noktası 600 metre civarındadır.

Safranbolu’nun yüzölçümü 1013 km.2 dir. İlçe arazilerinin önemli bir bölümü ormandır.

İlçeden geçen önemli akarsular, Araç Çayı, Soğanlı Çayı ve Ovacuma Deresidir. İlçede ayrıca büyük kanyonlar oluşturan ancak su miktarı fazla olmayan çok sayıda dereler bulunmaktadır.

Bölge jeolojik yönden ilgi çekici oluşumlara sahiptir. İlçede birçok kanyon, çeşitli mağaralar, kaya oluşumları ve geniş yaylalar vardır. Dağ yamaçlarına açılan mağaralardan çıkan sular bölgenin içme suyu ihtiyacının karşılanmasında kullanılmaktadır.

Bu jeolojik yapı Safranbolu şehir merkezinde de mevcuttur. Şehir, Bulak, Tokatlı ve Akçasu derelerinin oluşturduğu kanyonların yamaçlarına yerleşmiştir. Akçasu Kanyonu, Eski Safranbolu’nun altında daralıp ve derinleşerek ilginç oluşumlar sergiler. Bunu İzzet Mehmet Paşa Camisi ile Cinci Hanı arasında görmek mümkündür.

Safranbolu’da iklim, tam bir Karadeniz iklimi özelliği göstermez. Daha çok Karadeniz iklimi ile İç Anadolu İklimiarasında geçiş özelliği egemendir. Yazlar sıcak, kışlar soğuk, baharlar ise ılık ve serindir. İlk ve sonbahar dönemleri oldukça uzundur. Yağışlar yaz mevsiminde daha az olmak üzere dört mevsime yayılmıştır. Yıllık yağış miktarı 500 mm. Ve ortalama nem oranı % 60 dolayındadır.

Safranbolu’da aylara göre iklim özellikleri ( 34 yıllık ölçümlere göre) :

Konu	OCA.	ŞUB.	MAR.	NİS.	MAY.	HAZ.	TEM.	AĞU.	EYL.	EKM.	KSM.	ARA.
En Yüksek Sıcaklıklar	19.2	22.6	28.9	33.2	35.6	38.0	41.0	42.0	38.0	37.3	23.6	19.6
En Düşük Sıcaklıklar	-15.0	-17.4	-13.8	-6.0	0.0	5.3	7.8	1.2	3.8	-2.0	-9.0	-13.1
Ortalama Sıcaklıklar	2.5	4.1	7.3	11.7	15.8	19.4	21.9	21.4	18.1	13.7	7.7	3.8
Ortalama Nem	73	68	62	60	59	58	55	55	57	62	69	74
Yağmur Yağışı	56.6	39.1	35.6	52.7	56.6	48.0	28.5	20.2	24.4	40.4	44.1	59.1
Kar Yağışlı Gün Sayısı	6.5	6.5	5.1	3.5	0.7	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	1.8	4.4

Şehir merkezi engebeli bir coğrafya ve farklı yükseklikler üzerinde yerleşmiş olduğundan mahalleler arasında ısı farklılıkları bulunmaktadır. “Çarşı” diye adlandırılan eski Safranbolu, daha düşük rakımlı, rüzgarlardan korunmalı ve ılık bir bölgede yerleştiğinden kışlık ikamet bölgesi olarak bilinir. Burada kar yağışı daha azdır. Daha yüksek bir kesimde, rüzgarlara ve ormana açık bir alanda yerleşmiş olan “Bağlar” kesimi ise yazlık ikamet bölgesidir ve buraya kışın büyük ölçüde kar yağmaktadır. Bu özellik ilgili bölümlerde de açıklanmaya çalışılacağı gibi, Safranbolu’nun ortak akılla hareket eden bir yerleşim örneği oluşturduğunun göstergesidir.

Safranbolu’da egemen olan iklim, yağışlar yönüyle bölgede çok zengin orman alanlarının, yaylaların ve milli parkların oluşumuna olanak yaratmıştır. Isı ve nem ortalamalarının insan doğasına uygunluğu da bölgede yerleşimi özendirmektedir.